Βιογραφικό Καλλιτέχνη
Ο Φώτης Κόντογλου γεννήθηκε στο Αϊβαλί (Κυδωνίες) της Μικράς Ασίας το 1895. Το 1913 μπήκε με εξετάσεις στο τρίτο έτος της Σχολής Καλών Τεχνών στην Αθήνα. Λίγους μήνες αργότερα εγκατέλειψε τη σχολή και έφυγε για να συνεχίσει τις εικαστικές σπουδές του στο Παρίσι με οικονομική βοήθεια από τον θείο του. Από το 1933 δίδαξε ιστορία τέχνης και ζωγραφική στο αμερικάνικο κολλέγιο, όπου γνωρίστηκε με τον Κάρολο Κουν, και είχε μαθητές τους μεγάλους ζωγράφους Γιάννη Τσαρούχη και Νίκο Εγγονόπουλο.
Τιμήθηκε με πολλά βραβεία με σημαντικότερο το Βραβείο της Ακαδημίας Αθηνών. Έγραψε μελέτες για τη βυζαντινή τέχνη και έργα ταξιδιωτικής λογοτεχνίας και πεζογραφίας. Η πρώτη εμφάνιση του Κόντογλου στα γράμματα πραγματοποιήθηκε το 1918 με την έκδοση της νουβέλας του Πέδρο Καζάς σε περιορισμένα αντίτυπα. Το 1928 εκδόθηκε το βιβλίο του Ταξίδια και το 1935 ο Αστρολάβος. Εντονότερη παρουσιάζεται η συγγραφική του δραστηριότητα (θρησκευτικής κυρίως θεματολογίας) στα μέσα της δεκαετίας του 1940 και ως το τέλος της ζωής του.
Ζωγράφος, με σπουδαίες επιδόσεις στην αγιογραφία, και πεζογράφος. Το πραγματικό όνομά του ήταν Φώτης Αποστολέλης. Μετά τη Μικρασιατική καταστροφή εγκαταστάθηκε μόνιμα στην Αθήνα. Το έργο του, γραμμένο στη δημοτική γλώσσα, προβάλλει την Ελλάδα, την Ορθοδοξία, την αγνή παράδοση της ελληνικής Ανατολής· είναι κατάφορτο από ποικίλα στοιχεία που σχετίζονται με τη διαχρονική πορεία και την ιστορία του μικρασιατικού ελληνισμού. Έργα του: Ταξίδια, Πέδρο Καζάς, Αδάμαστες ψυχές, Η πονεμένη Ρωμιοσύνη κ.ά.
Εργογραφία
I. Πεζογραφία
Pedro Cazas. Αϊβαλί, 1918
Η τέχνη του Άθω
Ταξείδια Σε διάφορα μέρη της Ελλάδας και της Ανατολής, περιγραφικά του τι απόμεινε από τα χρόνια των Βυζαντινών, των Φράγκων, των Βενετσάνων και των Τούρκων, 1928.
Icones et fresques d’ art Byzantine, 1932
Τοιχογραφίες των βυζαντινών εκκλησιών του Υμηττού, 1933
Ο Αστρολάβος. Βιβλίο παράξενο γραμμένο από τον Φώτη Κόντογλου, 1935
Φημισμένοι άντρες και λησμονημένοι. Βιβλίο ιστορικό γραμμένο από τον Φώτη Κόντογλου, 1942
Ο θεός Κόνανος και το Μοναστήρι του το λεγόμενο Καταβύθιση· Ιστορία γραμμένη από το Φώτη Κόντογλου, 1943
Ιστορίες και περιστατικά· κι άλλα γραψίματα λογής- λογής γραμμένα από τον Φώτη Κόντογλου, 1944
Ιστορία ενός καραβιού που χάθηκε απάνου σε μια ξέρα· Όπως την ταίριαξε από κάποια παληά χαρτιά ο Φώτης Κόντογλους, 1944
Η Αφρική και οι θάλασσες της νοτιάς, 1944
Ο μυστικός κήπος, 1944
Έλληνες θαλασσινοί στις θάλασσες της Νοτιάς, 1944
Ο κουρσάρος Πέδρο Κάζας· Ιστορία απίστευτη βγαλμένη από κάποιο χειρόγραφο που βρέθηκε στο Οπόρτο· Τυπωμένη και ζωγραφισμένη από το Φώτη Κόντογλου, 1944
Οι Αρχαίοι Άνθρωποι της Ανατολής, 1945
Βίος και Πολιτεία του Βλασίου Πασκάλ του διά Χριστόν Σαλού, 1947
Βίος και Άσκησις του οσίου Πατρός ημών Αγίου Μάρκου του Αναχωρητού του εξ Αθηνών, 1947
Άνθος, ήγουν λόγια ανθολογημένα από τους Πατέρας, 1949
Πηγή ζωής, ήγουν λόγοι των θεοφόρων εξηγημένοι κατά δύναμιν, 1951
Εικόνες της Παναγίας, 1953
Βίος του Αγίου Ιερομάρτυρος Θεράποντος του θαυματουργού, 1955
Η βυζαντινή τέχνη ή Η λειτουργική ζωγραφική, 1956
Η αγιασμένη Ελλάδα, 1957
Όρη άγια, 1958
Οι άγιοι Ραφαήλ και Νικόλαος και η εικόνα του Χριστού οπού ευρέθη εις την Καρυάν της Θέρμης (Λέσβου), 1961
Η απελπισία του θανάτου. Εις την θρησκευτικήν ζωγραφικήν της Δύσεως και η ειρηνόχυτος και πλήρης ελπίδος ορθόδοξος εικονογραφία, 1961
Σημείον μέγαν, ήγουν τα θαύματα της Θέρμης, 1962
Θάλασσες, Καΐκια και καραβοκύρηδες, 1977
Ο Καστρολόγος, 1977
Ευλογημένο καταφύγιο, 1985
Μικρό εορταστικό, 1985
Γίγαντες ταπεινοί· επιλογή από άρθρα για αγίους δημοσιευμένα στις εφημερίδες, 1991
ΙΙ. Μεταφράσεις
Λεωνίδα Ουσπένσκη, Η εικόνα· Λίγα λόγια για τη δογματική έννοιά της· Μετάφραση Φώτη Κόντογλου, 1952
Κάρολος Τζόνσον, Οι φημισμένοι Κουρσάροι· Μετάφραση Φώτη Κόντογλου, 1942
